Vruchten plukken

Doe ik het of doe ik het niet? Nou… nee is eigenlijk geen optie. Dat kan ik voor mezelf niet maken. Dit is het hart van de Gascogne. De Gers. Hier is alles wijn. Dus ik wijn mee. Daarvoor zijn druiven nodig. En die moeten geplukt. De ”vendange”. Dus ik moet toch op z’n minst een keer mee doen met de vendange.

Een paar bekenden werken voor Gérard. Een zachtaardige, rustige man. Hij runt samen met zijn familie een boerenbedrijf. Wijn, mais, vee. Ik ben er achter dat we een soort buren zijn. Althans, het wijnveld naast ons en het veld tegenover zijn van hem. In de zomer was hij er regelmatig te vinden. Er waren wat problemen met de waterkranen en Gérard kwam een paar avonden checken.

Een paar maanden geleden maak ik voor het eerst kennis met hem. Alain, een verengelste Belg, staat op de lijst voor de gemeenteraad en komt begin maart (corona was nog een après-skiënde ‘ver-van-m’n-bed’-chinees) samen met een collega langs. Om onze stembiljetten te overhandigen voor de eerste ronde van de lokale verkiezingen op 15 maart aanstaande. Vergezeld van een A4tje met informatie over de lijst van “Aignan Pour Vous”. Een van de twee lijsten die ons dorp rijk is. Verwar het niet per ongeluk met een politieke partij (links, rechts, beetje door het midden?), want deze gemeentelijke lijsten zijn niet gelieerd aan een politieke partij.

Ik nodig Alain en – Gérard, de lijsttrekker naar blijkt – uit om even binnen te komen. Er volgt een geanimeerd gesprek. Over wat goed gaat in het dorp en uiteraard over wat beter kan. Over wat er misschien georganiseerd kan worden. Voor jong, voor oud, voor de lol, voor de levendigheid. Het gaat over communiceren (als we dat ooit echt goed onder de knie krijgen, is de wereld gered). Ik vertel wat me opvalt, als nieuweling. Als vreemde ogen. Alain en Gérard vertellen over de mensen en de ideeën van “Aignan Pour Vous” en leggen me uit hoe in ‘s hemelsnaam dat stemmen in een Franse gemeente er aan toe gaat. Dat is echt heel anders dan in Nederland.

Medio juni staat Gérard weer voor de deur. Ditmaal in het gezelschap van Geraldine, een Ierse (die met een Amerikaan getrouwd is) die ook op de lijst staat. Deze keer komen ze niet binnen. Worden er geen handen geschud, zijn er geen bisous. Blijven we ‘op gepaste afstand’. Corona en haar gevolg van drastische maatregelen en collectieve vrijheidsbeperkingen heeft flink huisgehouden. Gerard en Geraldine komen ons weer wat stembiljetten geven. Ditmaal voor de uitgestelde tweede ronde van de gemeenteraadsverkiezingen. Oorspronkelijk gepland voor 22 maart, nu verzet naar 28 juni.

Ik krijg een lijst voor m’n neus die opeens een stuk minder mensen bevat dan in maart. In de eerste ronde zijn er namelijk 11 mensen rechtstreeks in de raad gestemd. Zij hebben allemaal meer dan 50% van de stemmen gekregen. We mochten 15 maart per persoon op 15 personen een stem uitbrengen, dat konden er 15 van dezelfde lijst zijn, maar dat mocht ook een beetje van dit en een beetje van dat zijn. Elf van de in totaal vijftien raadszetels zijn bezet. Vier zijn er nog te vergeven.

Ik vraag wat ‘onze’ kansen zijn (als je me vraagt wat exact de inhoudelijke verschillen zijn tussen de twee lijsten, dan moet ik je – net als het halve dorp volgens mij- het antwoord schuldig blijven. Wel is er een gevoelsmatig – laten we het wat mooier zeggen ‘cultureel’ – verschil tussen de twee lijsten. De ene staat voor de status quo, de gevestigde orde, de mannen die Aignan al een jaar of 12 regeren. De ander staat voor verandering, voor wat meer openheid en ook voor een wat diverser samengestelde lijst. Je weet wel, naast autochtone oude mannen ook wat (meer) vrouwen, jongeren, allochtonen (comme nous). Laten we eens gek doen.

Wat is de stand van zaken na de eerste ronde? Wie gaat de grootste worden? Wie mag de burgemeester ‘leveren’? Gérard en Geraldine vertellen dat “Ensemble pour Aignan” (de lijst van de zittende burgemeester) na de eerste ronde 7 van de 11 zetels heeft. Ze hebben dus genoeg aan 1 van de 4 nog te vergeven zetels. Dan hebben ze de meerderheid. “Aignan pour vous” heeft daarentegen dus 4 van de 4 zetels nodig voor een meerderheid.

“Hmmm, dat lijkt me een gelopen race” denk ik, zonder het (voor deze keer) hardop te zeggen. Maar de twee G’s ogen zeer optimistisch en monter, ondanks dat de Engelsen (die zich vertegenwoordigd voelen door deze lijst) sinds de Brexit niet meer mee mogen stemmen, wat best wel wat scheelt. “Oke”, zeg ik, “Naar de stembus dan maar!!”

Zondag 28 juni gaan Pim en ik gemaskerd naar de oude ‘Salle des Fêtes’. Op hoop van zegen, alle beetjes helpen. ’s Avonds houd ik de uitslagen bij via internet. Zie ik de eerste reacties langskomen via Facebook. Ze zitten vol ongeloof, vol ‘knijp me nog eens goed in de arm’-checks. “Aignan pour vous” heeft VIER van de VIER zetels gehaald!

Maandagochtend schijnt de zon uitbundig. De stemming op de markt is opperbest. Handen worden geschud, schouders beklopt, wangen gekust. Corona is even helemaal van de radar. ‘We’ hebben gewonnen, iedereen die ik tegenkom is blij verrast. En Gérard? Die wordt onze nieuwe burgemeester! Een paar dagen later vindt de inauguratie plaats. In de nieuwe ‘Salle des Fêtes’ dit keer. Daarna met z’n allen wat drinken op het dorpsplein. Zorgeloos en zonder maskers.

Vorige week maandag rijd ik op aanraden van een vriendin naar de boerderij van Gérard. Hij is er niet, maar z’n broer wel. Of ze nog mensen nodig hebben voor de vendange, vraag ik. Hij noteert m’n naam en belooft me iets te laten weten zodra hij z’n broer gesproken heeft. Een kwartier later belt hij me terug. Ja hoor, ik ben van harte welkom. Overmorgen beginnen.

Woensdag 16 september. Vanwege de hitte (het wordt vandaag en morgen zo’n 35 graden) hoeven we deze week alleen maar ochtenden. Van 8 tot 13 uur. Dat is te overzien. We beginnen op Chateau Saint-Go, een paar km verderop. De zon komt op, de druivenranken staan er in volle glorie bij. Iedereen verzamelt zich. Jonge hippie Spanjaarden in hun busjes annex tijdelijke huizen. Belgen op (= van mijn) leeftijd, wat lokalo’s en de ‘patrons’. Een aantal mensen werkt in een soort van semipermanente dienst voor de boer. Een paar mensen komen speciaal voor de druivenpluk. Ik ben de enige debutante. De rest weet al van wanten.

In groepjes van een man of 6/8 gaan we aan de slag. Ieder gewapend met een snoeischaar en twee emmers (een emmer is een seau, als in ziezo). Met van die afwashandschoenen want dat sap van die druiven maakt je vingers zwart. En uiteraard water, water is van levensbelang. Ja en natuurlijk ook op veler advies suiker in de vorm van wat  chocolade-notenrepen. Het is immers al 8 uur ’s ochtends en je weet nooit wanneer een plotselinge flauwte veroorzaakt door een zonnesteek of hittegolf zich kan aandienen. Oh ja en ook een petje maar dat ben ik vergeten. Binnen no-time zie ik er uit als een overbeladen vogelverschrikker met op m’n kop een hoogharige suikerspin waar je U tegen zegt. Waarom lukt het al die anderen altijd wél om er cool & collected uit te blijven zien?!

We werken twee-aan-twee per rij. In de middelste rij rijdt dan ook de tractor, met zo’n laadbakje dat omgekieperd kan worden. Wij zetten de emmers gewoon neer als ze vol zijn. En de bestuurder annex zo-sjouwer gooit de emmers leeg.

Ik word door Gérard gekoppeld aan een van de serieuzer en meer ervaren krachten. Ik heb het gevoel dat ze niet perse onverdeeld gelukkig met deze ‘match’ is. Het is een vrouw waar ik stantepede ontzag voor heb (zeg maar gerust best wel bang voor ben). Die blik. Iemand met wie ik geen ruzie wil. Iemand die ik niet kan peilen. Iemand waar ik me niet op mijn gemak en klein bij voel.

En dan die naam. Vorstelijk. Ik heb zelden zo’n indrukwekkende naam gehoord. Dit is ook de eerste keer dat ik kennismaak met iemand met die naam: “Gracieuse”. Niet normaal hè?! Ik vind ‘m echt schitterend. Gracieuse. Daar steekt ‘Ellen’ toch een beetje bekaaid bij af. Van de andere kant, Ellen past misschien (laat dat misschien maar weg) toch beter bij me… Oke, genoeg geneuzel. Klep dicht en aan de bak.

Allez, daar gaan we. In een flink tempo gaat mijn buurvrouw aan de slag. Ik volg. Bladeren weghalen, en tjak tjak tjak. In de rijen voor en achter ons tjakt het zich ook een ongeluk. We beginnen vandaag met de witte ‘manseng’(gros in dit geval). Je moet wel goed checken of je alle druiven hebt, want je ziet ze snel over het hoofd. Ik doe mijn uiterste best en ik probeer ook goed het tempo van Gracieuse bij te houden. Volgens mij gaat het best aardig, maar zeker weten doe ik het niet. Ik luister naar het ritmisch tjakken van de scharen en van het gersois dialect om me heen. Even voor de helderheid. Dat is geen ABF. Dat is niet het Frans wat we op school leerden. Als ik de helft versta, is het veel. Ik houd mijn mond en werk gestaag door. Bukken, plukken, opstaan, bukken, plukken, op de knieën, opstaan. Doorgaan. Na een paar rijen en een paar uur, stoppen we rond 10 uur eindelijk voor een pauze. Even wat drinken, even wat eten. Even een shagje rollen en lekker roken. Voor veel van m’n nieuwe collega’s dan hè, al heel lang niet meer pour moi. Ik voel een vlaag van nostalgie. Ik voel vooral ook mijn rug. De 5 minuten zijn om. Daar gaan we weer.

Woensdagmiddag ben ik bekaf. Een heerlijke douche en twee paracetamols voor mijn zere rug. Wat ben ik blij dat we niet de hele dag hoeven zeg. De dag erna hetzelfde ritme. Monotoon, voorspelbaar, verstand op nul. Heel veel mijmertijd. Het is een soort van meditatief. In combinatie met rugpijn. Pijnlijk Zen.

Vrijdag zijn we vrij. Joehoe! De wijnfeesten van Saint Mont zijn uitgesteld van maart naar dit weekend. En aangezien alle vignerons uiteraard meedoen, kan er effe niet gewerkt worden. De voorbereidingen zijn in volle gang. Bij de caves verschijnen witte partytenten. De proeverijen op de chateaux staan gepland. Zaterdag zijn de “Vignoble en Course” lopen en wandelingen. Je kan kiezen tussen 8, 12 en 20 km. En tussen wandelen en hardlopen. Tijdens de courses zijn er verschillende pitstops waar je een van de lekkere Saint-Mont wijnen kan drinken (of water, dat is ook een optie, maar geen serieuze). Wijn en rennen lijkt me geen goed plan. Rennen lijkt me na twee dagen druiven plukken seau oui seau geen goed plan. Bovendien, hardlopers zijn doodlopers en als ik ren is er een gerede kans dat die kostbare wijn uit m’n bekertje klotst. We gaan met een aantal dames voor de 8km wandelen en wijnen. We starten bij Saint-Go, sinds woensdag opeens welbekend terrein voor mij. De course bevalt meer dan uitstekend. Om de paar kilometer krijgen we een wijntje. In onze rugzak die we kregen, zat naast een waardebon voor een fles wijn (we zouden eens tekort komen) een inklapbaar bekertje, briljante uitvinding. Tot mijn grote verbazing, krijgen we daar halverwege ook nog eens een bakje met een heerlijk stukje kaas, ham en worst bij. Tomaatjes, stuk brood. Echt geweldig. Na 8 km eindigen we bij de Arena, hier in Aignan. We hebben nu dorst. En wat staat alle deelnemers te wachten als we aankomen? Geen wijn uit eigen doos, maar datgene waar een mens naar snakt na een paar uur wandelen in een graad of 28°C.  Een heerlijk koud biertje. Met uiteraard, want we zouden eens uitgehongerd zijn na een half uur zonder eten, wederom wat lekkere kaas en vleeswaren. Met een lekker stuk sappige meloen. Chapeau! Niks meer aan doen.

Na het weekend is het weer opeens omgeslagen. Maandag 21 september begint officieel de herfst toch!? Nou daar heeft ie zich aan gehouden. De afgelopen dagen viel de temperatuur in een soort bodemloze put. Van meer dan 35°C de week ervoor, naar een schamele 10°C afgelopen vrijdag. Van kniebroek, shirt en pet tegen de zon, naar drie lagen, regenbroek, regenjas, pet en capuchon tegen een beslagen bril. Vier volle dagen werken van maandag tot en met vrijdag, plus woensdagochtend, woensdagmiddag vrij. Veel paracetamols, veel hete douches, veel vroeg naar bed. Veel seautjes met druiven. Maar het resultaat dient zich aan. De ranken raken leeg, de vaten van de cave raken vol. Aftellen nu. Donderdag. We krijgen van Gérard flessen met supervers en suikerzoet druivensap, een paar dagen laten staan en gisten en het wordt ‘bourret’.

Vrijdag. Een volle dag in de bij vlagen striemende regen. Stormachtige wind. De druivenranken bieden gelukkig bescherming. Tussen de middag even snel naar huis, alle natte kleren uit, droge kleren aan en weer gaan. De laatste loodjes. Om 17.05 uur hebben we de lange rijen gedaan, nog twee korte te gaan. Onze ruggen zeggen ho, maar nog heel even door. Mensen goedheid, waarom wegen die laatste loodjes zo zwaar? Is dat alleen maar tussen de oren? Het voelt toch echt ook heel fysiek.

Om 17.25 uur is het eindelijk gedaan. C’est fini!

Vandaag zondag. Hersteld, bijgekomen. Ik ben opgelucht dat er morgen geen ‘vendange’ op het programma staat. Dat ik me alleen maar bezig hoef te houden met Maline, Loekie, de kippen en zittend ‘hoofd’-werk voor VindjeweginFrankrijk. Maar heel eerlijk?! Dat getjak tjak tjak, die zwaluwen die heel laag over je hoofd vliegen, die zware emmers, dat zweten, die regen, dat afzien. Poten letterlijk in de klei. Dat protesterende lijf voelen. Stiekem vond ik het best wel lekker. Volgend jaar weer?!